οι απόψεις ενός κλόουν

Οι απόψεις ενός κλόουν, Χάινριχ Μπελ, μετάφραση : Τζένη Μαστοράκη

Από την Πρώτη Δημοτικού ,που κατέκτησα την τέχνη της ανάγνωσης και βυθίστηκα στον κόσμο των βιβλίων , μέχρι σήμερα,τριάντα χρόνια μετά, έχω διαβάσει κάμποσα βιβλία.

Με τον ήρωα όμως του Χ. Μπελ έχω ταυτιστεί τόσο πολύ που ειλικρινά ζηλεύω τον εμπνευστή του .

Στο οπισθόφυλλο του βιβλίου διαβάζουμε:

« Ο Χανς Σνηρ, γόνος πλούσιας και ισχυρής οικογένειας , εγκαταλείπει το πατρικό του σπίτι, αηδιασμένος από την ψευτιά και την υποκρισία των δικών του και των «ισχυρών» που τους περιστοιχίζουν, και διαλέγει το μόνο επάγγελμα που τον αντιπροσωπεύει : γίνεται κλόουν , δίνει παραστάσεις από πόλη σε πόλη κι έχει μαζί του τη Μαρί, την πρώτη και μοναδική του αγάπη. Έπειτα από έξι χρόνια δύσκολης συμβίωσης, η Μαρί τον εγκαταλείπει για να παντρευτεί έναν σπουδαίο παράγοντα του γερμανικού καθολικισμού κι ο Χανς , που δεν καταφέρνει να την ξεπεράσει, κατρακυλάει σταθερά. Ζητιάνος πια, θα καταλήξει στα σκαλιά του σιδηροδρομικού σταθμού της Βόννης , περιμένοντας τη Μαρί να επιστρέψει από το γαμήλιο ταξίδι της.»

Αφηγητής ο ίδιος ο Χανς, σ’ έναν σπαρακτικό εσωτερικό μονόλογο .

« Είμαι κλόουν, επίσημα δηλώνω «κωμικός» , δεν καταβάλλω τον οβολό μου σε καμιά εκκλησία, έχω κλείσει τα είκοσι επτά κι ένα απ’ τα νούμερά μου λέγεται
« Αφιξαναχωρήσεις» ,μια παντομίμα ( ίσως υπερβολικά) μακράς διαρκείας, που κάνει τον θεατή να μπερδεύει την άφιξη με την αναχώρηση.»


Η δράση παραμένει εσωτερική σε όλη τη διάρκεια του έργου. Μοναδική σκηνή που εκτυλίσσεται ζωντανά είναι η επίσκεψη που δέχεται ο Χανς από τον πατέρα του, που όμως κι αυτή διακόπτεται από σκέψεις του ήρωα .

Γιατί με άγγιξε τόσο αυτός ο ήρωας;

Γιατί είναι ένας γνήσιος θνητός, χωρίς αυταπάτες, αυτοσαρκαζόμενος μονίμως , με χιούμορ ιδιαίτερα ευφυές, ένας κλόουν που σαρκάζει τη μοίρα του, που δεκανίκια δεν καταδέχεται ..

Και ταυτόχρονα κρύβει στα λόγια του μιαν απύθμενη τρυφερότητα για τον άνθρωπο γενικά, μιαν επιείκεια γεμάτη μεγαλοψυχία ..

Στηλιτεύει την υποκρισία ,τη ρηχότητα σκέψης και την αυταρέσκεια και ταυτόχρονα στέκεται απέναντι στους ανθρώπους που την εκπροσωπούν μ’ ένα χαμόγελο μισάνοιχτο ,το χαμόγελο του κλόουν που το νιώθει πόσο δύσκολο είναι να είσαι άνθρωπος, μόνιμα στριμωγμένος στις συμβάσεις σου και στα δεσμά σου και στην τύφλα σου..

Στις σκέψεις του μα και στον τρόπο που ενεργεί ,διακρίνεις μιαν αυθεντικότητα ολότελα απροσποίητη, μια στάση ζωής που συνεχώς βγάζει τη γλώσσα αυθαδιάζοντας στους κάθε λογής ηθικολόγους που η σκέψη τους ζέχνει αμοραλισμό, στους κάθε λογής ημιμαθείς που πουλάνε τη « μόρφωση» και« καλλιέργειά» τους στα σαλόνια, στους κάθε λογής αλλοτριωμένους που έχουν χάσει το βλέμμα τους.

Στο τέλος καταλήγει ζητιάνος στα σκαλιά του σιδηροδρομικού σταθμού της Βόννης, ένας κλόουν με το πρόσωπό του κρυμμένο πίσω από άπειρα στρώματα λευκής μπογιάς , να τραγουδά ένα αυτοσχέδιο σατιρικό τραγούδι και να βγάζει κοροϊδευτικά τη γλώσσα σε όλους τους εκπροσώπους του καθωσπρεπισμού και της τάξης. Ένας αυθεντικός επαναστάτης , ένας γνήσιος αντικομφορμιστής , ένας αληθινά λεύτερος άνθρωπος.


δημοσιεύτηκε στο Βακχικόν

Σχόλια

Ο χρήστης Ignis είπε…
Σου χρωστώ ευγνωμοσύνη γιατί στο Ποιείν σήμερα με έκανες να σε προσέξω. Και ήρθα εδώ και εθαύμασα την σεμνή ομορφιά του λόγου σου και του ιστολογίου σου.
Συγχώρα μου και τον ενικό, μια κι η γραφή, τα ποιήματά σου και οι απόψεις σου αγγίζουν.
Να είσαι καλά, να γράφεις, να νοιώθεις και να πλησιάζεις έτσι.
Να αισθάνεσαι.
Αυτό μάλιστα το κείμενο με παροτρύνει να αναζητήσω το βιβλίο μια και ανήκει –δυστυχώς- στα όσα δεν έτυχε να διαβάσω (και εγώ διαβάζω από τότε που θυμάμαι τον εαυτό μου, με την αλφαβήτα μαζί λες και μαθαίνεις τις μυρουδιές και μια ζωή μετά θ’ αναζητάς τα αρώματα)

Παρείσακτη λες...
Λες να είναι παρείσακτος αυτός που ξέρει να σκέπτεται; Που ξέρει να κρίνει χωρίς να τον παρασύρουν οι σειρήνες των φληναφημάτων και των στείρων φιλοφρονήσεων; Τόσο σπάνιος που να μοιάζει τελικά αιθεροβάμων σ’ ένα κόσμο γεμάτο κύμβαλα αλαλάζοντα;
Και κατά λάθος μπήκε, από σπόντα και τυχαία, σε κόσμο που δεν ανήκει;
Δεν με ενοχλεί ο καθωσπρεπισμός, μήτε η τάξη (αν κι έχω την δική μου και από τα δυό, κι όχι αυτήν την συμβατική), αυτό που με ενοχλεί καλή μου Ειρήνη είναι να λέμε άλλα και να κάνουμε άλλα. Να απεμπολούμε τα πιστεύω μας και να αποπέμπουμε τα πραγματικά μας γούστα, την πραγματική μας γνώμη, για να αποχτήσουμε "κοινό". Επιδιώκοντας να κολακεύουμε για να κολακευτούμε με την σειρά μας αργότερα.
Να παριστάνουμε μπας και στο τέλος γίνουμε.
(και να καταλήγουμε να έχουμε ανάγκη τους άλλους, ορισμένους "άλλους" που προφτάσαν και πιάσαν τα "καθίσματα" για να αποκτήσουμε υπόσταση και τόπο διαμονής)

Αυτός ο κλόουν όμως δεν χρειάζεται ψεύτικα δάκρυα ζωγραφιστά
Έχει τα δικά του.
Ο χρήστης ειρήνη είπε…
πολύ χάρηκα την επίσκεψή σου ignis..
να διαβάσεις το βιβλίο
είμαι σίγουρη ότι θα σου αρέσει..
αυτός ο κλόουν αρνείται ακριβώς αυτήν την ασυνέπεια..γι' αυτό καταλήγει παρείσακτος κι απόλυτα μόνος..τόσο όμως αληθινός.

να' σαι πάντα καλά
Ο χρήστης Belbo είπε…
Συγκλονιστικό βιβλίο το έχω διαβάσει επανηλημένα τα τελευταία 15 χρόνια και είναι από τα πολύ αγαπημένα μου, ευχαριστώ που μας το θύμησες, φιλικά,
Ο χρήστης Νimertis είπε…
E, το λοιπόν, θα το διαβάσω κι εγώ τούτο το βιβλίο. Μου ανάψατε την Αίτνα μέσα μου... αλλά, θα ήθελα Ειρήνη και μια εκτενή ανάλυση -καλά και μερικά σχόλια ευπρόσδεκτα θα είναι - για τους Αδερφούς Καραμαζόφ... είμαι σίγουρος πως θα την απολαύσω...
Ο χρήστης κλοουν είπε…
Αρτιο αρθρο

Δημοφιλείς αναρτήσεις από αυτό το ιστολόγιο

επική ειρωνεία

Κράχτες

Νικολάι Σταβρόγκιν