επική ειρωνεία

Παραδεισανού Ειρήνη, Ρητορική ένδεια, Vakxikon.gr 2013, 

γράφει ο Γιώργος Λίλλης

Θα σας προσφέρω τη δίψα μου

Θα τη στραγγίξω σε κανάτι διάφανο

Και θα προσμένω τα χορτάτα λαρύγγια σας

Να’  ρθουν να καμωθούν πως τα’ γγιξε η δίψα

Θα σας προσφέρω τη λύπη μου

Θα τη στερνιάσω σε χωμάτινο σινί

Και θα προσμένω τα δάκρυα του πόνου σας

Έτσι ως θα καμώνεστε τους πένητες

Θα σας προσφέρω τους στίχους μου

Εγώ ο μόνος

Ο στερημένος από νότες ουρανού

Εγώ που μ’ άγγιξε  η λάβα του κενού

Μου τσουρούφλισε το νου

Κι από τότε σέρνω τα βήματά μου και τρεκλίζω

Σε τούτη τη γη που με διώχνει

Παραθέτοντας το παραπάνω απόσπασμα από την πρώτη ποιητική συλλογή της Ειρήνης Παραδεισανού, θέλω να δείξω με τον πιο έμπρακτο τρόπο, δηλαδή αφήνοντας την ίδια την ποίηση να μιλήσει, πώς η ποιήτρια εισχωρεί στον χώρο των γραμμάτων  με τον πιο ελπιδοφόρο τρόπο. Διαβάζοντας την Ρητορική ένδεια, διέκρινα ένα πηγαίο ταλέντο, μια φωνή που ξέρει να μεταφράζει σε λέξεις τα αισθήματα. Η ποίηση δεν χρειάζεται ρητορικά σχήματα. Χρειάζεται ελεύθερο βλέμμα, τόλμη και σαφήνεια σε σχέση με τα αισθήματα που καλλιεργούνται μέσα μας, αλλά σπάνια έχουμε το θάρρος να φέρνουμε στο φως. Θα έλεγα πως σε όλο το βιβλίο υπάρχει ένας έντονος πόθος για αναζήτηση της αλήθειας πέρα από τα καθιερωμένα πρότυπα. Η Παραδεισάνου ξεδιπλώνει τον εσωτερικό της κόσμο, μοιράζεται τις ανησυχίες, τους φόβους και τα αδιέξοδα, όσο και επώδυνο να είναι αυτό. Πότε γίνεται όμως αυτό ποίηση; Μα φυσικά όταν υπάρχει ως βάση μια ευαίσθητη ψυχή που έχει την τόλμη να μιλήσει αληθινά, μια ψυχή που βίωσε την ποίηση όχι ως τρόπο γραφής, η καλλιτεχνικής ταυτότητας, αλλά σαν ένα βαθύτερο αίσθημα δύναμης που βοηθά να φτάσουμε στα όρια και να τα ξεπεράσουμε, ανακαλύπτοντας τις μέσα μας δυνάμεις:

Κι λούφαζε στο χάρτινο βασίλειο

Και γίνανε τα λόγια των τριγύρω του θηλιά

Κι οι άνεμοι του πλέξανε στεφάνι αδιαπέραστο

Στων άλλων τη βοή

Στων άλλων την ολότελα άγνωστη

Μα τόσο αγαπημένη –αλήθεια- γλώσσα. 

Η αυτογνωσία οδηγεί στην συνειδητοποίηση του κενού, το μάταιο των πράξεων. Εδώ ακριβώς όμως η ποιήτρια μεταμορφώνεται σε δραματουργό που επιδιώκει παρά το σθεναρό βάρος των καιρών να επενδύσει στο σταθερό χώρο του ρεαλισμού παίζοντας με τις λέξεις το παιχνίδι της ειρωνείας. Ο αυτοσαρκασμός προδίδει την συναίσθηση της πτώσης, της ρήξης του ανθρώπινου στην ευτέλεια.   Η Ειρήνη Παραδεισανού δείχνει να κατέχει το υλικό της, δοκιμάζει τον ήχο των λέξεων με ένα μορφικά ιδιαίτερο τρόπο που δημιουργεί μια ρυθμική τονικότητα απαραίτητη στο ποιητικό της τέχνασμα, όπου συντελείται έτσι η κορύφωση στιγμών και σκέψεων τις οποίες επιθυμεί να ξεχωρίσουν και άλλοτε με πιο ήπιο τόνο ενσωματώνει στο στίχο το δραματικό στοιχείο που μας προωθεί να συλλογιστούμε την παρούσα στιγμή ως δική μας. Βιωματική ποιήτρια, οριοθετεί το γλωσσικό της χώρο και εντάσσεται υπερασπίστρια της ουσίας της τέχνης της χωρίς την επιδίωξη εντυπωσιασμών και επιφανειακών μεθόδων προβολής. Ποίηση ουσιαστική, αντανάκλαση της αγωνίας της να μεταφέρει ακέραια το αίσθημα ότι μπορούμε να συνυπάρξουμε στον ιδιαίτερο κόσμο που στεγάζεται η ποιητική της ιδιοσυγκρασία:

Θα’ ρθει καιρός που όλα θα φαντάζουν ίσια

Μια τέλεια ευθεία

Δίχως καμιά καμπή, χάσμα ή καμπύλη.

Η σκόνη θα σωρεύεται αθόρυβα πολύ στις εσοχές

Κι εσύ θα είσαι εκτός

Μόνιμα εκτός

Με τη λύπη

πνιγμένη απ’ το βρόχο της σιωπής της

να καθρεπτίζει στα θολά τα μάτια σου

την αρυτίδωτη όψη της.

Κοπέλα νωρίς που γέρασε  εντός της

με μαλάματα ποικίλα

το πορσελάνινο δέρμα της χρίζει

κι είναι νωρίς για να το δει

κι είναι αργά για να το νιώσει.

Γι’ αυτούς που αλώθηκαν

ο χρόνος αξία δεν έχει.

πρώτη δημοσίευση στην Θράκα.

http://l.facebook.com/l.php?u=http%3A%2F%2Fthraka-magazine.blogspot.gr%2F2015%2F06%2Fblog-post_29.html&h=IAQG3008a&s=1